Het overlijden van een kind is eigenlijk niet te bevatten. Alle verwachtingen die u als ouder over uw kind had, vallen weg en wat overblijft is een intense leegte. Het gaat tegen ons gevoel in, kinderen ‘horen’ hun ouders te overleven en niet andersom. Helaas gaat het niet altijd zo…
Op onze afdeling wordt u heel nauw betrokken bij alle beslissingen en ontwikkelingen rondom het overlijden van uw baby. Als het overlijden onafwendbaar is, wordt geprobeerd dit zo comfortabel mogelijk te laten gebeuren. Dat wil zeggen dat verdere medische handelingen zo veel mogelijk achterwege blijven, met uitzondering van pijnstilling als dat nodig is. Uw baby kan dan in rust heen gaan en als het mogelijk is in de armen van u als ouder.
Het is van belang om uw andere kinderen, als die er zijn, op de een of andere wijze bij het sterven te betrekken. Wanneer u behoefte hebt om familie/vrienden bij het sterven aanwezig te laten zijn, kan dit geregeld worden in overleg met de verpleegkundige. Het kan een grote steun betekenen.
Soms gaat uw baby ineens achteruit, juist als u net weg bent en hoewel u teruggeroepen wordt, kunt u te laat zijn. Dat is enorm verdrietig, maar weet dat ons hele zorgteam er dan alles aan gedaan heeft om het sterven zo comfortabel mogelijk te maken.
Het kan ook zijn dat u ervoor kiest om niet bij het sterven aanwezig te zijn. Het is goed om te weten dat ouders die wel bij het overlijden van hun baby aanwezig waren, hier meestal heel dierbare herinneringen aan over houden. Door met uw stervende baby in contact te blijven en tot het laatste moment te koesteren, hebben ouders het gevoel alles te geven wat ze nog kunnen bieden. Daarnaast is het zo dat u de ouder bent en het dichtst bij het kind staat. U kunt hem steunen in deze moeilijke momenten. Hoe klein ook, uw kind voelt uw liefde en genegenheid, en ook uw verdriet. Misschien bent u bang om uw kind te zien als het dood is. Weet dat uw dode kind uw eigen lieve kind blijft. Door het gezien te hebben worden eventuele nare gedachten over hoe uw kind er uitgezien heeft voorkomen.
In het WKZ hebben we een stiltecentrum. Hier kunt u rust vinden, lezen, mediteren, bidden (voor moslims is een aparte gebedsruimte in het stiltecentrum), iets opschrijven in het gedachten/gebedenboek of een kaars opsteken. De ervaring leert dat deze plek voor vele mensen troost en kracht biedt.
Het is mogelijk om uw kind nog te laten dopen (via de geestelijke verzorging). Ook is het mogelijk om door een professionele fotograaf foto's te laten maken door stichting Make a Memory, de verpleegkundige kan dit regelen voor u. Het is ook goed om alvast te bedenken of u uw baby na het overlijden mee naar huis wilt nemen of dat hij naar het mortuarium gaat. Het is van belang om een geschikte uitvaartondernemer uit te zoeken, de verpleegkundige kan u hierbij helpen.
Het is mogelijk om uw baby te laten balsemen. Meer informatie over balsemen.
Na het overlijden uitklapper, klik om te openen
Obductie
Obductie wordt ook wel autopsie, sectie of postmortaal onderzoek genoemd. Door uw verdriet of andere emoties kan het voor u op dit moment moeilijk zijn om deze informatie te lezen. Toch is deze informatie belangrijk en kan het u helpen bij je beslissing om wel of geen toestemming te verlenen.
Toestemming voor obductie
Het is gebruikelijk dat er na het overlijden aan de ouders om toestemming gevraagd wordt nog een onderzoek te mogen doen, om precies te weten te komen wat er aan de hand was. We kunnen alleen een obductie doen als we toestemming hebben van de ouders. Besluit je geen toestemming te geven, dan doen we geen obductie.
Waarom obductie?
Een obductie is belangrijk om een aantal redenen:
- Vaststellen van de doodsoorzaak en de toedracht hiervan
- Gevolgen voor jou, je familie of anderen. Soms ontdekken we bij een obductie een erfelijke ziekte.
- Wetenschap en onderwijs
Wat gebeurt er bij een obductie?
Obductie is een inwendig onderzoek bij iemand die overleden is. Een patholoog – dit is een medisch specialist – voert dit onderzoek uit. De patholoog onderzoekt het lichaam uitgebreid aan de buitenkant: het uitwendig onderzoek. Soms laat hij ook een röntgenfoto of een mri-scan van het lichaam maken. Na dit uitwendige onderzoek begint het inwendige onderzoek. Hierbij onderzoekt hij vrijwel alle organen van het kind. De organen worden uit het lichaam gehaald. Stukjes van de organen worden onder de microscoop bekeken. Dit is belangrijk, omdat we niet alle afwijkingen met het blote oog kunnen zien. Daarna plaatst hij de organen terug in het lichaam. Dit onderzoek doet hij uiteraard respectvol. Het lichaam wordt gesloten en schoongemaakt. Als uw kind voor een opbaring wordt aangekleed, is van de obductie niets meer te zien. Alleen als uw kind weinig haar heeft en de hersenen zijn onderzocht, kunnen we de gehechte wond op het achterhoofd niet onzichtbaar maken. Voor onderzoek van de hersenen vragen we apart toestemming. Na de obductie heeft uw kind een gehechte wond over buik en borst die vaak is afgeplakt met een gaas. Na de obductie dragen we het lichaam van uw kind over aan de begrafenisondernemer. Hiervan wordt u ook meteen op de hoogte gesteld door de arts
Bewaren van weefsel en organen
Naast kleine stukjes weefsel voor microscopisch onderzoek, bewaren we soms langere tijd een of meer organen of delen hiervan. Dit kan zijn omdat er meer onderzoek nodig is, omdat een stukje weefsel of orgaan soms langdurig bewerkt moet worden voor we het kunnen onderzoeken.
Hoe lang duurt de procedure?
Als u toestemming geeft voor obductie, wordt uw kind overgebracht naar de afdeling pathologie. De patholoog doet de obductie meestal binnen een werkdag. In het weekend doen we in het UMC Utrecht alleen op zaterdagochtend een obductie. De obductie duurt ongeveer drie uur. Daarna haalt de begrafenisondernemer uw kind op voor de voorbereidingen voor opbaring, begrafenis of crematie. Een obductie heeft meestal geen enkele invloed op de gang van zaken rond begrafenis of crematie. Na de obductie maakt de patholoog een verslag dat hij opstuurt naar de arts die de obductie heeft aangevraagd.
Nagesprek
Het is gebruikelijk dat er na enkele weken nog een nagesprek komt met de arts over uw kind en over al die zaken die met zijn overlijden te maken hebben. U kunt erg tegen dit gesprek opzien: tegen het terugkomen in het WKZ, tegen het weer terugzien van de arts en de verpleegkundige. Maar het kan ook zijn dat u juist grote behoefte heeft om nog eens terug te gaan naar de plaats waar uw kind geleefd heeft en gestorven is.
Rouwverwerking
Ouders vergeten een overleden kind nooit. U zal steeds weer denken aan dit onoverkomelijke verlies. Ieder mens verwerkt zoiets op zijn eigen manier en heeft daar zijn eigen tijd voor nodig.
Rouwbeleving
Aanvankelijk zult u zich leeg voelen en intens verdrietig zijn. Het kan ook zijn dat u niet kunt geloven dat dit gebeurd is. Sommige mensen kunnen hun verdriet goed uiten, zij willen erover praten met iedereen die op hun weg komt. Andere kroppen hun verdriet meer op, zij trekken zich terug. Ouders van een overleden kind kunnen ieder geheel verschillend hun rouw beleven. Het is heel fijn wanneer u samen goed over het verlies kunt praten, maar het kan ook zijn dat u beiden uw verdriet op een heel andere manier beleven. De een trekt zich terug in werk, sport en andere bezigheden, de ander wil er alleen maar over praten en alles opnieuw ophalen. Probeer respect te hebben voor de ander: die heeft ook verdriet maar uit het op een andere manier.
Het Netwerk Integrale Kindzorg (NIK) coördineert rouw- en verliesbegeleiding van ouders tot 2 jaar na overlijden. U kunt contact met hen opnemen als u behoefte heeft aan begeleiding. Zij sturen dan de gegevens van een aantal therapeuten/praktijken toe die dit aanbieden. Als ouders krijgt u 5 sessies gratis aangeboden. Zie Netwerk Integrale Kindzorg Utrecht.
Steunpunten voor ouders met rouw/verlies
Boeken voor kinderen
- Woezel en pip: Dag lief muisje
- Kikker en het vogeltje
- Een doos vol herinneringen – Marlien Crooijmans
- Voor altijd ons kind – Marjolein Visser& Janneke Ipenburg (Vanaf 6 jaar)
Boeken voor volwassenen
- Stille Baby’s, Christine Geerinck-Vercammen
- Misschien was je vandaag wel geboren, Yvonne
- Gebbe en David Rozemeyer
- Altijd een kind te kort, Jeannette Rietberg
- Voor altijd ons kind – Marjolein Visser& Janneke Ipenburg (Prentenboek)
Emoties
U kunt met veel vragen zitten. Hoe dat kon gebeuren en waarom het nu juist uw kind is dat moest overlijden. Was de behandeling wel goed genoeg? U kunt ook kwaad worden op de arts, op de verpleegkundige, op het hele ziekenhuis, omdat u het niet kunt verkroppen dat uw kind er niet meer is. Omdat u het gevoel hebt dat ze iets niet goed gedaan hebben. Maar u kunt uzelf ook schuldig voelen. Omdat u het idee hebt iets gedaan te hebben dat niet goed was voor uw kind, of iets nagelaten te hebben dat misschien wel heel belangrijk had kunnen zijn. Soms is het goed professionele hulp hierbij in te schakelen. Of zoek contact met andere ouders, bijvoorbeeld via Care4Neo of Stichting Stille Levens.
Lichamelijke en geestelijke klachten
Door al dat verdriet, de leegte en de andere nog niet verwerkte gevoelens kunt u ook lichamelijke en geestelijke klachten krijgen. Gebrek aan eetlust, slapeloosheid, depressies, onrust, enz. Wanneer deze klachten lang blijven bestaan, bespreek ze dan met de huisarts. Deze kan u wellicht weer een beetje op de goede weg helpen.
Notificaties app niet meer ontvangen uitklapper, klik om te openen
Als u gebruik maakt van onze Zorgtraject app en u wilt de notificaties voor nieuwe informatie niet meer ontvangen, dan kunt u de notificaties uitzetten of de app verwijderen van uw telefoon.
Contact uitklapper, klik om te openen
Verpleegafdeling Neonatologie
U kunt ons mailen via secrneon@umcutrecht.nl