Ouder zijn op de NICU

Veel ouders beschrijven de opname van hun baby als een emotionele achtbaan. U komt in een onbekende wereld met nieuwe gezichten en termen. Als ouder heeft u misschien veel vragen over de zorg voor uw baby en voelt u zich onzeker. U vraagt zich misschien af wat goede zorg precies inhoudt en wat u kunt verwachten van de professionals. En wat u zelf kunt doen om uw baby te ondersteunen. Hier vindt u informatie over wat u als ouder allemaal kan doen voor uw baby op de NICU. 

Hechting uitklapper, klik om te openen

In uw zwangerschap praatte u waarschijnlijk al tegen uw baby, en streelde u uw (partners) buik. Min of meer onbewust was u al bezig een band met uw baby op te bouwen. Zolang uw baby in het ziekenhuis ligt, heeft hij te maken met veel verschillende zorgverleners en prikkels. Dat kan een goede hechting lastiger maken, daarom is er op de afdeling veel aandacht voor hechting. Lichamelijk contact wordt gestimuleerd en u krijgt uitleg over de signalen die uw baby laat zien, zodat u daar goed op kunt reageren. Door steeds op dezelfde manier op de signalen van uw baby te reageren, wordt u voorspelbaar voor uw baby. Dat is heel belangrijk, nu en voor de rest van zijn leven. In de eerste weken zet uw baby met uw hulp een belangrijke stap bij het opbouwen van vertrouwen in zichzelf ('Ik kan laten merken wat ik nodig heb') en in zijn ouders ('Ze begrijpen me en zorgen voor me').

Naast aanwezigheid en verbaal contact is lichamelijk contact met uw baby heel belangrijk. Alle contactmomenten samen bevestigen voor hem dat u degene bent bij wie hij echt hoort. Uw baby herkent bijvoorbeeld uw geur en uw stem. Aanwezigheid en contactmomenten zijn ook voor u heel belangrijk. U leert elkaar steeds beter kennen en ook nu al steeds beter begrijpen. Zo zien veel ouders snel welke houding hun baby prettig vindt. 

Ernstig premature baby’s huilen vaak nog zonder geluid, maar u ziet wel spanning of verdriet op hun gezicht bij ongemak of pijn. U kunt uw baby dan troosten met uw stem, een aanraking of huid-op-huid-contact. Leg bijvoorbeeld uw warme hand op zijn billen, zijn buik, op zijn hoofd of tegen zijn voeten. Praat ondertussen op een zachte toon of zing een liedje. Uw baby zal er rustig van worden. 

Probeer aan te voelen wat uw baby aankan en wat hij nodig heeft. Door goed naar hem te kijken leert u signalen in zijn gedrag herkennen. Zo kunt u uw eigen reacties daarbij laten aansluiten en dat is hechting. Loopt u er tegenaan dat u bijvoorbeeld het gevoel hebt dat u even wat minder aanwezig kunt zijn, laat het ons weten. Samen kunnen we naar oplossingen zoeken.

Buidelen uitklapper, klik om te openen

Lichamelijk contact tussen u en uw baby is van groot belang, zowel voor de groei en ontwikkeling van uw baby als voor het verder opbouwen van een band met elkaar. Het geeft een gevoel van veiligheid en verbondenheid. Een speciale vorm van lichamelijk contact is het zogeheten buidelen of kangoeroeën. Dat is wanneer u volledig huid-op-huid contact maakt met uw baby door u alleen in luier geklede baby op uw ontblote borst vast te houden. 

Voor (extreem) te vroeg geboren baby's mag buidelen worden beschouwd als een van de beste medicijnen. Baby's die minimaal vier uur per dag lichamelijk contact hebben met hun ouders, zijn veel rustiger en huilen minder. Dit komt doordat het lichaamscontact de aanmaak van oxytocine stimuleert. Dit wordt ook wel het knuffelhormoon of gelukshormoon genoemd. 

Uit onderzoek blijkt het lichaamscontact ook goed te zijn voor de hersenontwikkeling van uw baby. Lichaamscontact helpt de aanleg van nieuwe verbindingen tussen de hersencellen, en remt stressgevoelens zodat de babyhersenen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door de geborgenheid die baby’s ervaren tijdens het buidelen worden de hartslag, de ademhaling en de temperatuur van een baby stabieler, het bespaart dus veel energie. Ook is door lichamelijk contact met uw baby de afgifte van het groeihormoon hoger, wat de groei van uw baby stimuleert. Veel lichaamscontact hebben met uw baby is ook goed voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van uw baby. 

Hoe vaker en hoe langer u kunt en wilt buidelen, hoe beter. Juist als uw baby moe is, is (lang) buidelen de beste manier om aan te sterken. Tijdens buidelen kan uw baby het makkelijkst in diepe slaap komen en blijven. Er zijn enkele medische situaties waardoor buidelen tijdelijk niet mogelijk is, dit bespreken we uiteraard tijdig met u en zodra het maar even kan, zullen we het buidelen weer mogelijk maken.

Als uw baby ouder wordt blijft buidelen een heel fijn rustmoment voor u en uw baby, maar later kan buidelen ook geëvenaard worden door allerlei andere momenten, zoals momenten van borstvoeding, in bad, of in draagdoek.

Houding bij buidelen

Tijdens het buidelen ligt uw baby op zijn buik of zij tegen uw blote borst. Samen liggen jullie niet plat, maar in een hoek, zodat de baby een beetje rechtop ligt. Uw baby's armen zijn veelal gebogen met de handen in de buurt van het gezicht en de benen opgetrokken in een gebogen houding die de baby goed kent vanuit de baarmoeder. U kunt uw baby ondersteunen met een hand op de rug en een hand onder de billen. Eventueel kunt u tijdens het buidelen ook zachtjes zingen of iets voorlezen aan uw baby. Uw vertrouwde stem zal hem rustig maken.

Het verplaatsen van uw baby van en naar de couveuse kost voor uw baby altijd wat energie. Daarom zijn erg korte buidelmomenten (minder dan een uur) niet altijd wenselijk. Echter, door het overtillen heel rustig te doen en zoveel mogelijk op gelijke hoogte, kunt u er ook voor zorgen dat ook de verplaatsing zo min mogelijk belastend is. Vraag aan de verpleegkundige om u hier in het begin mee te helpen, zodat u er steeds handiger in wordt en u het snel zelf kan. Zorg daarnaast voor schone kleding en probeer te voorkomen dat u vooraf gerookt heeft. Ook is het advies om geen parfum, aftershave of zeep met een geur te gebruiken.

Samen zorgen uitklapper, klik om te openen

Wij doen ons best om u zo snel mogelijk te betrekken en te begeleiden bij de verzorging van uw baby. Het is normaal dat u dit nog spannend vindt, zeker als uw baby nog klein is. Wij beginnen stap voor stap en u geeft zelf aan wat u prettig vindt. U kunt uw baby altijd ondersteunen tijdens de verzorging, zeker prematuren ervaren dit als prettig.

Ons streven is om een zieke/te vroeg geboren pasgeborene met twee personen te verzorgen, liefst met ouders. Dit lukt echter niet altijd. Eén persoon verzorgt uw baby, de tweede persoon ondersteunt uw baby. De ondersteuning doet u met een vlakke hand. Streef naar een gebogen houding van uw baby, waarbij de handen van uw baby bij de mond gehouden kunnen worden. Dim het licht als dit mogelijk is of scherm de ogen met een hand of met een doekje af voor het felle licht. Bij tekenen van stress pauzeert u de handeling waar mogelijk en geeft u uw baby begrenzing met uw handen. Probeer altijd contact te houden met uw baby en vermijd het onverwachts loslaten. Het is handig om vóór de verzorging de spullen die u nodig heeft alvast klaar te leggen op het tafeltje naast de couveuse. Probeer niets op de couveuse te leggen.

Luier verschonen

Was voorafgaand uw handen of gebruik handalcohol. Een luier verschonen is een prikkel voor uw baby en kan vermoeiend zijn voor een premature/dysmature/zieke baby. De verpleegkundige zal u begeleiden en ondersteunen als u dit voor het eerst doet. Zorg dat uw baby niet te veel afkoelt door eventueel de warmtelamp aan te doen en bescherm de ogen bij een te felle lichtbron. 

Als uw baby nog erg klein is, dan verzorgen we uw baby met zijn tweeën. We begeleiden u zodat u eerst samen met 1 van ons de verzorging kan doen en zodra u eraan toe bent, kunt u dit zelf doen, samen met uw partner of ook samen met ons. 

Laat uw baby eventueel uw vinger vasthouden, leg een hand tegen de rug of de billen (bij zijligging), onder de voeten of op het hoofd. De andere ouder (of de verpleegkundige) legt eerst alvast een schone luier onder uw baby, en maakt daarna zachtjes de vieze luier los in gelijkmatige bewegingen en zorgt dat de plakstrip niet tegen zijn huid plakt. De billen worden van voor naar achter schoongemaakt met een billendoekje. 

Tijdens het luier verschonen blijft u naar uw baby kijken en let u op signalen of tekenen van stress of vermoeidheid. Zo nodig stopt u even om uw baby te laten bijkomen. 

Na het verschonen legt u uw baby weer comfortabel neer. De luier moet u nog even bewaren om te wegen door de verpleegkundige. Tot slot wast u weer uw handen.

Baden

Op tijd geboren baby’s worden de eerste dag vaak nog niet gewassen, zodat het huidsmeer van de baby goed kan intrekken. Als uw baby nog te ziek of te klein is, wordt het eerste badje vaak nog enige tijd uitgesteld, voor hen kan een wasbeurt namelijk een hoop energie kosten. Als het moment van het eerste badje eenmaal is aangebroken. Om het badje zo  fijn en geborgen mogelijk te maken kunt u een warme natte hydrofiel over het lichaam van uw baby leggen in bad. U merkt vaak het beste wat uw baby fijn vindt. De eerste keren zal de verpleegkundige samen met u het badje doen. De conditie van uw baby bepaalt of het wassen gebeurt in de couveuse of in bad. Voor de meeste baby's is 2x per week wassen voldoende

Eigen kleding

Een te vroeg geboren baby krijgt in de couveuse nog geen kleren aan, zonder kleding kan uw baby goed geobserveerd worden. Er is kleding speciaal voor te vroeg geboren baby's, we geven u graag advies want de huid van uw baby is nog dun en teer, dus de stof en bijvoorbeeld de sluiting moet heel zacht zijn. Uw baby mag kleding aan als hij hier sterk genoeg voor is, en geen bevochtiging meer nodig is in de couveuse. De verpleegkundige zal u begeleiden en helpen met het aan- en uitkleden. 

In verband met hygiëne is het verstandig om regelmatig schone kleding aan te doen; daarom is het raadzaam om meerdere kleren mee te nemen. Het advies is om de kleding op 60 graden te wassen en te drogen in droger. Bij voorkeur een neutraal wasmiddel zonder synthetische conserverings-, kleur- en geurstoffen (bijvoorbeeld neutral) gebruiken.

Net als bij gewone babykleding komt de maat van babykleding van prematuren overeen met de lichaamslengte in centimeters. De collecties van de meeste babykleding merken beginnen bij maat 50, omdat dit de maat is die de meeste pasgeboren baby’s dragen. Er zijn ook merken/winkelketens die babykleding vanaf maat 44 verkopen, deze maat is vaak geschikt voor te vroeg geboren baby's. 

Knuffels, lakentje en geurdoekje

Verschillende onderzoeken laten zien dat stoffen knuffels de kans op een infectie vergroten. Dit komt door de snelle groei van bacteriën in de knuffels. In overleg met de afdeling ziekenhuishygiëne is daarom besloten dat knuffels niet zijn toegestaan bij ons. 

Wel is het mogelijk om een eigen lakentje en geurdoekje, liefst van glad materiaal (zonder knuffelhoofd) erop bij uw baby te leggen. Deze moet 1x per dag gewassen worden. Uw geurdoekje draagt u tegen uw lichaam aan en legt deze daarna bij uw baby. Hij zal uw geur ruiken en herkenning en vertrouwdheid ervaren. Wanneer u een kangoeroevest of een eigen vest gebruikt, moet u deze ook 1x per week wassen.

Fopspeen

Voor een zieke of te vroeg geboren baby kan een fopspeen een middel zijn om troost te vinden. We gebruiken een fopspeen bij onrust van uw baby en bij het geven van sondevoeding. Wilt u dit liever niet, geef dit dan aan bij de verpleegkundige. Het is dan wel goed om samen te zoeken naar mogelijke alternatieven. Op de afdeling zijn speciale fopspenen voor te vroeg geboren baby’s aanwezig. Wilt u zelf een fopspeen aanschaffen, vraag dan informatie aan de verpleegkundige. 

Dagboek

U kunt een dagboek starten. In een dagboek kunt u, naar behoefte, de bijzondere dingen die u meemaakt met uw baby noteren en eventueel illustreren met foto’s. Het is ook mogelijk om bezoekers een stukje te laten schrijven. Wanneer de verpleegkundigen in de gelegenheid zijn, schrijven zij graag ook stukjes over uw baby.

Troosten uitklapper, klik om te openen

Als uw baby te vroeg geboren wordt is de kans groot dat uw baby in een couveuse komt te liggen aan verschillende slangetjes en monitoren. Dit kan een machteloos gevoel geven. Het liefst wilt u misschien uw baby oppakken, tegen u aanhouden en mee naar huis nemen, maar dat laatste is nog niet mogelijk. Daardoor kunt u een afstand voelen die het lastig maakt te troosten en te helpen. Ook de kwetsbaarheid van uw baby kan angst en een schuldgevoel geven. 

Toch bent u als ouder het allerbelangrijkste voor uw baby. En kunt u wel degelijk heel veel voor uw baby doen. Uw aanwezigheid, stemgeluid, geur en aanraking geeft voor uw baby een gevoel van vertrouwen en herkenning. Alle andere omgevingsprikkels zijn nieuw, u bent bekend terrein. Bij u voelt uw baby het minst stress. Bovendien kunt u het gedrag van uw baby het beste leren begrijpen, want jullie kennen elkaar het beste. Waarschijnlijk is de ziekenhuisomgeving voor u ook nieuw en het gedrag van een zieke of te vroeg geboren baby ook. Maar het zorgpersoneel kan u helpen het gedrag van uw baby snel te leren begrijpen zoals alleen u dat kan, zodat u leert op welke manieren u er kunt zijn voor uw baby, zoals alleen u dat kan.

Als een baby geboren wordt, krijgt hij plots te maken met zwaartekracht. Hij heeft nog niet zoveel spierkracht, en het is dus moeilijk om zijn romp, armen en benen gebogen te houden. De zogenaamde foetushouding, die prettig en veilig aanvoelt voor een baby, is voor een te vroeg geboren baby dus nog moeilijk om zelf aan te nemen. Ook is er meer geluid buiten dan binnen de baarmoeder en is het licht fel voor de ogen van uw baby. De stap van de baarmoeder naar de couveuse is groot. Als ouder kunt u helpen deze stap te verkleinen.

U kunt dit bijvoorbeeld doen door zoveel mogelijk te buidelen, waarbij uw borst de couveuse vervangt. Daardoor wordt de spannende nieuwe, stressvolle omgeving weer een vertrouwde omgeving. 

Maar ook als buidelen niet mogelijk is, kan u uw baby helpen om de omgeving als minder stressvol te ervaren. Alleen al door er te zijn, want u bent vertrouwd. Door bijvoorbeeld uw baby te helpen de foetushouding die uw baby in de baarmoeder had na te bootsen. Dit kan u als volgt doen: Als uw baby op zijn zij ligt, ondersteunt u met uw ene hand het hoofd en uw andere hand de voeten en de handen. De rug en de benen zijn hierbij gebogen. Ook in buik- en rugligging kan u uw baby in deze houding positioneren. Fijn is dan om het hoofd, de handen en de voeten op één lijn te houden, de zogenaamde middenlijn oriëntatie. Vraag voor dit positioneren hulp van verpleegkundigen.

Ook wanneer uw baby onrustig is, bent u degene die het meest rust kan bieden. De onrust kan komen door een nieuwe situatie, pijn en stress. Onrust kan zich uiten door:

• grote trillende bewegingen met armen of benen
• hoofd helemaal wegdraaien in combinatie met het strekken van de romp 
• strekken van armen met de vingers wijd gespreid
• strekken van de benen in de lucht

U kunt uw baby op zo’n moment troosten door een foetushouding te creëren maar bijvoorbeeld ook door uw baby een vinger te laten vastpakken, een fopspeen aan te bieden of door rustig tegen uw baby te praten. Tijdens oncomfortabele medische handelingen zijn dit belangrijke dingen om uw baby op zijn gemak te stellen. U kan ook vragen of u mag buidelen tijdens de medische handelingen, soms is dat mogelijk.

De borst van de ouder (moeder en/of vader/partner) is de gezondste plek voor de lichamelijke en emotionele ontwikkeling van een baby. Kortom: ouders zijn de belangrijkste personen in het leven van een pasgeborene, óók voor pasgeborenen die in het ziekenhuis zijn opgenomen. U kan heel veel doen om uw baby te troosten en het mooie is dat u door al deze handelingen ook mogelijk beter voelt.

Communicatiebord uitklapper, klik om te openen

Het Communicatiebord geeft overzicht over verschillende onderwerpen die te maken hebben met de zorg voor uw baby. U kunt bijvoorbeeld aangeven wanneer u op de afdeling bent, wat uw wensen en mogelijkheden zijn in de verzorging van uw baby, wat uw ervaringen in de zorg zijn die u wilt delen en welke vragen u heeft. Als zorgverleners delen we informatie over afspraken, gesprekken en onderzoeken. Het Communicatiebord is een middel om samen optimaal te zorgen voor uw baby. 

Oudervisite uitklapper, klik om te openen

De oudervisite is een moment in de ochtend, waarin de arts/PA en verpleegkundige bespreken hoe het met uw baby gaat. Als ouder bent u van harte welkom om bij deze visite aanwezig te zijn. 

Ouderbijeenkomsten uitklapper, klik om te openen

Iedere vrijdag van 15-16 uur is er een ouderbijeenkomst voor u als ouder. Deze bijeenkomst vindt plaats in vergaderzaal 4 (in de gang achter restaurant de Toverstaf op de begane grond). Er zijn 5 verschillende onderwerpen die besproken worden, iedere week 1 thema:

• Slaap
• Zie wat ik zeg
• Troosten zoals niemand anders kan! 
• Zorgen doe je samen
• Overplaatsing en ontslag

U bent van harte welkom!  

Dragen van uw baby uitklapper, klik om te openen

Baby’s hebben veel behoefte aan lichaamscontact. Het dragen van uw baby in een draagdoek of ergonomische draagzak is een praktisch en gezellig hulpmiddel om de hechting tussen u en uw baby te helpen. Dragen zorgt voor meer interactie tussen u en uw baby; door de nabijheid leert u de signalen van uw baby beter kennen en begrijpen. Onderzoek toont aan dat het dragen van uw baby een veilige hechting stimuleert. Ook als het niet altijd lukt om te ontdekken wat de behoefte van uw baby is, voelt uw baby dat u er voor hem bent en voelt zich veilig. Daarnaast laten onderzoeken ook zien dat het dragen van uw baby de duur van de borstvoedingsperiode en de frequentie van het voeden verhoogt. 

Het dragen in een draagdoek is voor alle prematuren in principe geschikt, alleen zijn er voorwaarden aan verbonden: 

• Minimale leeftijd: 35 weken
• Minimaal gewicht: 1800 gram
• Sondevoeding: tijdens de inlopende sondevoeding niet dragen in draagdoek
• Monitor: Indien de prematuur aan de monitor is verbonden, mag het dragen nog niet gestart worden.

Houding tijdens het dragen

Bij het dragen van uw baby is het belangrijk dat de baby zo veel mogelijk ondersteund wordt in zijn natuurlijke houding. Sommige babydragers geven te weinig steun in de rug en nek of laten de benen "bungelen" wat het risico op heupdysplasie (afwijking van het heupgewricht) kan geven. Van een natuurlijk houding spreken we als uw baby rechtop, met de benen gespreid, en de knieën hoger dan de billen in de draagdoek of drager zitten. Dit wordt ook wel de kikkerhouding genoemd.

Draagdoeken en dragers

Er zijn veel verschillende soorten draagdoeken en dragers op de markt. Laat u bij de aanschaf van een draagdoek of draagzak goed adviseren, eventueel door de kinderfysiotherapeut en verpleegkundige.

Contact uitklapper, klik om te openen