Spalktherapie bij baby's met een afwijkende vorm van de oorschelp
Spalktherapie bij baby's met een afwijkende vorm van de oorschelp
Bij jonge kinderen (tot ongeveer zes weken) met een afwijkende vorm van de oorschelp(en) is vaak spalktherapie mogelijk. Het oor wordt dan met behulp van een spalkje in een andere vorm gebracht en met tape dichter tegen het hoofd geplaatst. Daarmee kan een operatie voorkomen worden. De plastisch chirurg moet de indicatie stellen, want niet alle kinderen komen in aanmerking voor spalktherapie.
Welke oren zijn geschikt voor spalktherapie?
De oren van pasgeboren baby’s hebben een unieke eigenschap: ze zijn nog heel plooibaar. Daardoor kunnen we de oren in sommige situaties met een spalkje en tape permanent van vorm veranderen, zonder operatie. Hoe eerder we hiermee starten, hoe korter de spalktherapie duurt en hoe beter het resultaat is. Als we beginnen met spalken als uw baby zes weken of jonger is, is het resultaat in 85 procent van de gevallen goed of zelfs uitstekend.
Alle oren die door druk van buitenaf in een normale vorm te brengen zijn, komen in principe in aanmerking voor spalktherapie. Met andere woorden: het kraakbeen van het oor moet normaal van grootte en vorm zijn, alleen is het kraakbeen van het oor abnormaal geplooid of staat het oor af.
Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende indicaties om met de spalktherapie te behandelen.
Lop/ cup oor
Als de bovenkant van het oor omgeklapt is, noemen we dat een lop of cup oor. Deze afwijking ziet men vaak al tijdens de eerste uren na de geboorte. Als dit niet vanzelf wegtrekt, kan spalken zinvol zijn.
Stahl’s oor
Een zogeheten Stahl’s oor deformiteit komt veel voor. Het wordt ook wel 'Spock oor' genoemd, vanwege de puntige vorm aan de bovenkant. Een spalkje kan deze afwijking vaak goed corrigeren.
Cryptotie
Dit is een afwijking van de oorschelp, waarbij het kraakbeen van de bovenkant van het oor wel aanwezig is, maar 'verstopt' ligt onder de hoofdhuid en dus niet zichtbaar is. Met behulp van een spalkje kan de bovenkant van het oor soms weer een goede vorm krijgen.
Oren met een knik in de rand
Soms zit er na de geboorte een knik in de buitenrand van het oor of lijkt het dat het oor in verticale richting samengevouwen is. Een spalkje zou dit kunnen corrigeren.
Oor zonder buitenrand
Soms is de plooi aan de buitenste rand van de oorschelp aanwezig, maar is deze naar buiten in plaats van naar binnen gevouwen. Met gebruik van een oorspalkje kan deze rand soms gecorrigeerd worden.
Afstaande oren
Als het oor meer dan 20 millimeter van het hoofdje afstaat, spreken we van een afstaand oor of een 'flap oor'. Dit wordt in principe niet vanzelf minder. Dit type oor kan soms alleen met tape en een mutsje behandeld worden en zonder gebruik van een spalkje.
Welke oren zijn niet geschikt voor spalktherapie?
Ook al is uw kind door het consultatiebureau of de huisarts naar ons verwezen voor spalktherapie, de plastisch chirurg (in opleiding) of de verpleegkundig specialist, is degene die de daadwerkelijke indicatie stelt voor het starten van de therapie. Onderontwikkelde oren (microtie) zijn niet geschikt voor spalktherapie. Indien wij uw kind bij of na acht weken op onze polikliniek zien, is de kans op een goed resultaat na spalktherapie zeer klein. Het kraakbeen is dan doorgaans te stevig en minder vormbaar.
Bij onvoldoende resultaat na de spalktherapie of indien uw kind al te oud is voor de spalktherapie, kunnen we op latere leeftijd (ouder dan 4 jaar) een operatie verrichten. Deze operaties worden niet altijd door de zorgverzekeraar vergoed.
Kosten
De oorspalkjes worden helaas niet vergoed door de zorgverzekeraar en kost €99,50. Hiervoor kunt u op de polikliniek een éénmalige machtiging tekenen. De kosten van het polikliniekbezoek en de controles tijdens en na de behandeling worden wel vergoed.
Voorbereiding uitklapper, klik om te openen
Om de spalkjes de eerste keer goed aan te kunnen leggen, moet u de oren van uw baby ontvetten. Zo blijft de tape goed plakken. Was de oren en haren daarom voor het bezoek aan de polikliniek goed met babyshampoo en lauwwarm water en maak vooral de vouwen en plooien goed schoon en droog. Smeer geen olie of crème op en rond de oren.
De arts maakt de oren en het gebied rondom schoon met een desinfecterend gaasje. Als er veel haar groeit rondom het oor, is het aan te bevelen dit weg te scheren, zodat de tape goed blijft plakken. Dit doen we op de polikliniek en hoeft u niet zelf thuis te doen. Dit is niet pijnlijk en het haar groeit na de behandeling weer aan.
Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen
Polikliniekbezoek
Als u voor de eerste keer op de polikliniek komt, kijken wij eerst of we de afwijking aan het oor met spalktherapie kunnen corrigeren. We werken met speciaal voor dit doel ontworpen spalkjes (EarBuddies™). Op de polikliniek maakt de medisch fotograaf allereerst foto’s van de oren van uw kind. Deze zijn nodig om het resultaat van de therapie te beoordelen en vervolgen. Zorg daarom dat u ongeveer 30 minuten eerder dan uw geplande polikliniekafspraak aanwezig bent. Tijdens het consult bij de plastisch chirurg (in opleiding) of de verpleegkundig specialist dat hierop volgt, worden de spalkjes direct na indicatiestelling aangelegd. Houd rekening met een bezoek van ongeveer 30 minuten, het aanleggen kost wat geduld en tijd. Samen met het maken van de foto’s bent u dus ongeveer een uur in het ziekenhuis.
Het spalken
We zorgen dat het spalkje zo goed als mogelijk in het gootje van het oor past en zetten het spalkje vast met drie à vier stukjes smalle medische tape. Daarna plakken we het gehele oor nog met een stukje brede tape tegen het hoofd. Het oor wordt hierdoor naar achteren gedrukt, terwijl de spalk de juiste vorm van het oor behoudt of vormt. Uw baby heeft hier geen last van en kan gewoon op een gespalkt oor slapen. Het is raadzaam om aanvullend een mutsje of haarband over de spalkjes te dragen, zodat ze goed beschermd zijn en de tape minder snel loslaat.
Duur van de behandeling
De spalkjes moeten 24 uur per dag gedragen worden. Ze blijven zitten tot het oor zonder spalk in de juiste vorm blijft staan. De duur van de behandeling hangt af van de leeftijd van uw baby: hoe jonger, hoe korter de behandeling. Vanaf drie weken is de duur van de behandeling ongeveer zo lang als de leeftijd van uw kind. Onderstaand schema kunt u als richtlijn gebruiken.
| Leeftijd bij aanleggen van de spalkjes | Duur van de behandeling |
|---|---|
| minder dan 2 weken oud | 2 weken |
| 2 weken oud | drie weken |
| 3 weken oud | 3 weken |
| 4 weken oud | 4 weken |
| 5 weken oud | 5 weken |
Bij het geven van borstvoeding is het raadzaam om de spalkjes wat langer te dragen. Iedere baby en elk oor is anders. Mede daarom kan de duur van de behandeling iets afwijken op advies van uw behandeld arts.
Voorbeeld van voor spalken (A), tijdens spalken (B) en na 6 weken spalktherapie (C)
Na de behandeling uitklapper, klik om te openen
Waar moet u op letten?
- De spalkjes zijn gemaakt van zacht materiaal dat de huid van uw baby in principe niet beschadigt. Het spalkje mag niet gebruikt worden als de huid kapot is.
- Is uw baby overgevoelig voor het materiaal? Stop dan met het gebruik, haal alle tape eraf (zie ook onder het kopje 'eindcontrole') en wacht tot de huid volledig rustig is. Gebruik bij smetplekken eventueel wat zinkolie of zinkzalf en reinig de oren dagelijks. Het herstel van de huid duurt vaak enkele dagen. U kunt vervolgens de spalkjes zelf opnieuw plaatsen. Lukt dit niet, maak dan een afspraak bij ons voor het opnieuw aanleggen van de spalkjes.
- Laat de oren niet nat worden. De huid tussen de achterkant van het oor en het hoofd droogt moeilijk en kan dan snel geïrriteerd of ontstoken raken.
- De tape zal vies worden, maar wissel de tape alleen als deze echt niet meer goed zit en niet omdat de tape vies is. U kunt loslatende randjes bijknippen en er een nieuw stukje tape overheen plakken.
- Indien de spalkjes en tape tussentijds helemaal los laten, dan kunt u de spalk(jes) zelf opnieuw plaatsen. Lukt dit niet, dan kunt u hiervoor een nieuwe afspraak maken. Vergeet dan niet om de spalkjes mee te nemen.
Eindcontrole
Een dag voor de eindcontrole mag u zelf de tape en de spalkjes verwijderen. Dit kunt u doen door de tape in bad los te weken, eventueel met behulp van babyolie. Trek de tape er niet in één keer af, zoals een pleister bij een volwassene. De babyhuid is nog teer. Zo nodig kunt u gebruik maken van de speciale tapeverwijderaar. Hiervoor krijgt u tijdens uw eerste afspraak een recept mee. Neem de spalkjes mee naar de eindcontrole, voor het geval dat de arts beoordeelt dat de spalktherapie dient te worden verlengd voor een beter resultaat.
Wachttijden uitklapper, klik om te openen
Laatst bijgewerkt: 4-1-2023
Toegangstijd polikliniek plastische chirurgie: 4 weken
Belangrijk Dit is de gemiddelde wachttijd. De wachttijd kan per patiënt verschillen. Het is afhankelijk van de reden voor verwijzing.
Lees meer over wachttijdenMeer weten uitklapper, klik om te openen
In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Agenda’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.
Wat hoort er bij deze behandeling
Zorgkosten
Meer over zorgkostenContact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Plastische chirurgie
Telefoonnummer: 088 75 535 94 Email adres: kindplastischechirurgie@umcutrecht.nl We zijn telefonisch bereikbaar op maandag, woensdag en donderdag van 9.00 - 12.00 uur.Wanneer uw kind onder behandeling is in het Wilhelmina Kinderziekenhuis, hebt u de mogelijkheid om een e-consult te sturen via het patiëntportaal.
Voor dringende zaken kunt u op de overige werkdagen contact opnemen met de schisiscoördinator of verpleegkundig specialist van het schisisteam via telefoonnummer: 088 75 540 70.
In de avonden en in het weekend kunt u bij dringende zaken contact opnemen met de dienstdoende arts-assistent plastische chirurgie via het algemene telefoonnummer: 088 75 555 55.